Spondylitis Ankylosans (afgekort SA of SpA, ook wel de ziekte van Bechterew genoemd) is een vorm van ontstekingsreuma, waarbij vooral de gewrichten van de rug, heupen en knieën ontstoken zijn. De wervelkolom wordt soms progressief stijver en met een typische houdingsverandering. Deze ziekte begint vaak tussen 15 en 35 jaar en treft meer mannen dan vrouwen.
Bij SpA ontsteken vooral de gewrichten in het bekken en de wervelkolom. Dit gaat gepaard met pijn en stijfheid van de rug, soms tot aan de nek. Ook de heupen en de pillen kunnen pijn doen. Sommige mensen hebben ook last van een ontstoken borstbeen, waardoor ze een benauwd gevoel kunnen ervaren.
Typisch is nachtelijke rugpijn (tweede helft van de nacht) en stijfheid 's morgens bij het opstaan die enkele uren kan duren. Bewegen is vaak pijnlijk, maar blijft noodzakelijk, zij het dan aangepast. Zo kan deels de vergroeiing van de rug voorkomen worden.
Vermoeidheid komt vaak voor bij mensen met reumatische aandoeningen, dus ook bij SpA. Dit kan een gevolg zijn van de ziekte zelf of slechter slapen.
Bij SpA moet je verder ook alert zijn voor volgende klachten:
- oogontsteking (uveïtis): rode en pijnlijke ogen die slecht tegen licht kunnen, of een wazig zicht geven
- darmklachten en buikpijn (ziekte van Crohn)
- ontstekingen van andere gewrichten zoals voeten, enkels, knieën, handen, armen of schouders.
- ontsteking van de pezen of peesaanhechtingen
SpA kent soms een grillig verloop, met ups en downs. Periodes met veel klachten wisselen zich af met relatief rustigere periodes. Het verloop is bij iedereen anders.
Weet je nog niet zeker of jouw klachten een reumatische oorsprong hebben? Check dan deze website. (de taal kan je rechts bovenaan instellen op Nederlands)
De behandeling berust op drie belangrijke peilers:
1. Oefenen om beweeglijk te blijven
2. Kinesitherapie om de mobiliteit en houding te onderhouden en te verbeteren
3. Medicatie om de pijn te stillen en ontsteking te onderdrukken
Welke medicijnen je krijgt voorgeschreven, is afhankelijk van jouw klachten. Het kan gaan om pijnstillers, ontstekingsremmers of biologische medicatie. Je arts zal de juiste behandeling opstarten.
Er zijn verschillende soorten geneesmiddelen:
• Eenvoudige pijnstillers
• Ontstekingsremmende pijnstillers (NSAID’s en Cox-2-remmers)
• Geneesmiddelen die het ziekteverloop beïnvloeden (DMARD’s)
• Geneesmiddelen gemaakt van zogenaamde biologische stoffen of eiwitten en hun similairen (biologicals en biosimilars)
De pijnbestrijding gebeurt in stappen. Wanneer je last hebt van pijn, dan kan je dit best met je arts bespreken. Hij zal je in eerste instantie adviseren een eenvoudige
pijnstiller te proberen maar meestal is een ontstekingsremmer effectiever.
Eenvoudige pijnstillers zorgen ervoor dat je de pijn minder voelt en beter kan bewegen. Ze beïnvloeden het pijngevoel, maar hebben geen ontstekingsremmend effect. Ze beschermen de gewrichten dan ook niet tegen schade die kan ontstaan als gevolg van de ontsteking. Voorbeelden van de meest gebruikte pijnstillers zijn paracetamol, paracetamol met codeïne en tramadol.
Wanneer je veel last hebt van ontstekingen zal je arts waarschijnlijk een ontstekingsremmende pijnstiller voorschrijven. Deze worden ook wel NSAID’s (Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs of nietsteroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen) genoemd. Deze groep pijnstillers wordt vaak voorgeschreven bij ankyloserende spondylitis. NSAID’s verlichten pijn, stijfheid en ontstekingen. Je kan het middel krijgen op voorschrift. In een lagere dosis zijn ze vrij te koop bij de apotheek. Overleg altijd met je arts voor je een NSAID gaat gebruiken. NSAID’s zijn ontstekingsremmende pijnstillers. Deze groep pijnstillers bestaat uit de groep klassieke NSAID’s, zoals ibuprofen,
naproxen of diclofenac en de groep die COX-2-remmers worden genoemd. Bij ankyloserende spondylitis kan je arts de COX2-remmers Etoricoxib en Celecoxib voorschrijven die over het algemeen met minder maag- en darmklachten gepaard gaan.
Geneesmiddelen die het ziekteverloop beïnvloeden worden DMARD’s (Disease-Modifying Anti Rheumatic Drug of ziektebeïnvloedende geneesmiddelen tegen reuma) genoemd. DMARD’s hebben tot doel de chronische ontstekingsreactie af te remmen. In het algemeen schrijft een specialist ze voor en niet een huisarts. Het kan zijn dat je arts een van deze klassieke reumaremmers kiest, wanneer ontstekingsremmende pijnstillers niet goed genoeg helpen. Dit kan al of niet in combinatie met een NSAID of een eenvoudige pijnstiller. Bij ankyloserende spondylitis hebben DMARD’s (methotrexate/ sulfasalazine) enkel zin wanneer er perifere gewrichtsaantasting of extra-articulaire klachten zijn zoals IBD (Inflammatory Bowel Disease of inflammatoire darmziekten), uveïtis of psoriasis. Is er enkel axiale aantasting, dan zijn DMARD’s niet effectief en dus zinloos. Hoe eerder je met DMARD’s begint, hoe kleiner de kans op beschadiging van de gewrichten door chronische ontstekingen. Je reumatoloog zal daarom in een vroeg stadium van de aandoening deze reumaremmers voorschrijven.
Het kan weken of soms zelfs maanden duren voordat je iets merkt van de werking van deze medicatie. Om direct de pijn te bestrijden zal je arts daarom misschien naast de DMARD ook een NSAID voorschrijven. Je arts kan je ook een combinatie van reumaremmers geven. Door de ontsteking op verschillende manieren te bestrijden, kunnen de medicijnen effectiever zijn. DMARD’s die artsen vaak voorschrijven bij ankyloserende spondylitis zijn: methotrexaat, sulfasalazine, azathioprine en leflunomide.
Niet iedereen reageert goed op reumaremmers. Bij sommige mensen helpen de medicijnen onvoldoende. Anderen krijgen last van bijwerkingen. Het is soms even zoeken naar het juiste middel of combinatie van middelen.
Medicijnen gemaakt van zogenaamde biologische stoffen (niet chemisch samengesteld) of eiwitten hebben de Engelse naam ‘biologicals’ gekregen. Ze spelen een rol bij het binnen de perken houden van de afweerreactie tegen eigen lichaamsbestanddelen.
Er bestaan verschillende soorten biologicals: TNF-blokkers, interleukine-blokkers, B-celremmers en T-celremmers.
Lees meer over biologische medicatie in ons dossier biologicals.
Bekijk hier de video van dokter Carron over de laatste nieuwe behandelingsmethoden voor SpA.
Bekijk hier de video van dokter Carron naar aanleiding van het virtueel symposium 2021.
Lees ook de brochures over verschillende soorten van medicatie voor reumatische aandoeningen op de pagina 'Behandelingen'
De ziekte begint vaak tussen 15 en 35 jaar en komt iets vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. In sommige families komt de ziekte vaker voor.
Regelmatig oefenen en in beweging blijven is de hoeksteen in de behandeling van de ziekte van Bechterew / Spondylitis Ankylosans. Hierdoor blijf je immers langer beweeglijk en houd je jouw spierkracht en algemene conditie op peil. Ook leer je een goede houding voor jouw wervelkolom aan.
In alle Vlaamse provincies organiseert de Vlaamse Vereniging voor Spondyloartritis wekelijks aangepaste oefenprogramma’s. Kijk op onze kalender voor een sessie in jouw buurt of contacteer de Vlaamse Vereniging voor Spondyloartritis (VVSA) voor meer info en lotgenotencontact.
⇒ Lees onze brochure SpondyloArtritis .
⇒ Patient Partners, opgeleide patiënten met reumatoïde artritis en spondyloartritis vertellen in dit boekje over hun leven met RA en SPA.
⇒ Op de pagina 'Wetenschappelijk Onderzoek' vind je enkele artikelen terug over de ziekte van Bechterew / Spondylitis Ankylosans.
Bekijk de informatieve filmpjes op Youtube:
Pas een diagnose? Blijf niet bij de pakken zitten. Bekijk deze korte 'handleiding bij reumatische aandoeningen'.
⇒ Vragen rond werken met reuma? Lees onze pagina Werken en Reuma en/of contacteer onze ReumaCoach
⇒ Lees meer over mogelijke behandelingen op deze pagina.
Klik hier om terug te gaan naar 'Vormen van reuma'.
