Reumatoïde artritis (RA) is een chronische inflammatoire systemische aandoening waarbij ontstekingen van de gewrichten op de voorgrond staan. Het betreft een chronische, symmetrische polyartritis van vooral pols-, hand- en voetgewrichten die leidt tot zwelling, pijn, stijfheid, radiologische schade en functieverlies indien ze niet tijdig onder controle wordt gebracht. Ongeveer 0.8 tot 1 % van d bevolking heeft deze aandoening en er is een lichte erfelijke voorbeschiktheid.
Bij RA verlopen de pijnlijke gewrichtsontstekingen soms grillig. Je kan je grieperig voelen, en ook erg vermoeid. De pijn is vooral 's nachts ook ernstig en gaat gepaard met een typische gewrichtsstijfheid 's morgens. De lokatie van de gewrichten kan verschillen maar kleine hand- en voetgewrichten zijn het frequentst betrokken. Ook peesontsteking (tendinitis) kan voorkomen typisch thv de polsen of de enkels. Er kunnen complicaties optreden, zoals een gescheurde pees obij langdurige tendinitis/tenosynovitis.
Er kunnen weliswaar zelden ook andere inwendige organen in de ontsteking betrokken zijn zoals hartvlies of longvlies en er kan bloedvatontsteking optreden (vasculitis). Bij de ernstige systemische vormen komen ook soms de zogenaamde reumanoduli voor meestal ter hoogte van de strekzijde van de ellebogen of op drukplaatsen. Bloedarmoede ten gevolge van de ontsteking is typisch en draagt ook bij aan de moeheid. Ook kan het lijken alsof je grieperig bent met koorts, zwakte en een gebrek aan eetlust.
Reumatoïde artritis kent een wisselend verloop maar met de huige therapie kan men meestal de ontsteking onder controle krijgen.
Dat je nog actieve ontsteking hebt merk je als:
- je futlozer bent
- je gewrichten gezwollen blijven
- je stijver bent en in steeds meer gewrichten pijn krijgt
- je meer behoefte hebt aan pijnstillers
- een ontstekingsremmende pijnstiller (NSAID) niet meer werkt
- je dagelijkse bezigheden (nog) moeilijker gaan
Je kan in al deze situaties het beste contact opnemen met je huisarts, reumatoloog of reumaverpleegkundige want de behandeling zal moeten aangepast. Deze ontsteking kan hevig verlopen met zogenaamde opstoten maar kan ook traag en minder hevig toenemen. Elke ontsteking die aanwezig blijft kan min of meer schade geven aan de gewrichten envenals funktie verlies.
Ook pezen, slijmbeurzen en spieren kunnen last geven. Ze kunnen stijf worden en verzwakken. Hierdoor word je minder beweeglijk en gaat je conditie achteruit.
Mensen met reumatoïde artritis hebben een hoger risico op hart of vaatziekten dan mensen zonder RA. Gewrichtsontstekingen kunnen de vaatwanden veranderen. Dit geeft meer risico op het dichtslibben van de vaten, wat op zich weer kan leiden tot een hartaanval of een beroerte.
Het is dus extra belangrijk om andere risicofactoren zoveel mogelijk te beperken. Deze zijn onder meer:
- Roken
- Verhoogde bloeddruk
- Te hoog cholesterolgehalte in het bloed
- Suikerziekte
- Overgewicht
Overleg met je arts of je extra risico loopt, en wat je daar samen aan kan doen. Zo kan je arts je bijvoorbeeld ondersteuning bieden bij het stoppen met roken of je doorverwijzen naar een diëtist indien nodig.
Een tijdige diagnose en zo snel mogelijk starten met een behandeling is heel belangrijk bij RA. Studies hebben uitgewezen dat tijdig ingrijpen blijvende letsels kan vermijden.
De medicatie heeft tot doel het onderdrukken van de bestaande ontstekingen en proberen voorkomen van nieuwe.
We kunnen de behandeling indelen in vijf grote groepen:
- Eenvoudige pijnstillers
- Ontstekingsremmende pijnstillers (NSAID’s)
- Klassieke antireumatische medicatie (DMARD’s)
- Corticosteroiden ('cortisone')
- Biologicals
De arts kiest, in samenspraak met jou als patiënt, voor de beste aanpak. Welke medicatie gebruikt wordt, hangt af van de ernst van de situatie, de kans op bijwerkingen en of je al of niet bepaalde medicatie verdraagt. Het is belangrijk om de therapie trouw te volgen, ook als je niet meteen een verschil opmerkt. Sommige medicatie heeft wat langer nodig om te werken. De actuele richtlijnen bij beginnende reumatoide artritis starten met metotrexaat en een tijdelijke behandeling van corticosteroiden. De behandeling dient in het begin te worden aangepast tot de ontsteking van de gewrichten zoveel mogelijk onder controle is. Soms zullen andere medicijnen moeten gebruikt daarvoor zoals sulfasalazine, leflunomide of biologicals.
Stop nooit op eigen houtje met je behandeling.
Lees ook de pagina 'Behandelingen' voor meer info over de mogelijke therapieën.
Begin mei 2021 stelde het UZ Leuven de resultaten van de CareRA-studie voor, rond behandeling van beginnende RA. Klik hier voor de perstekst en een uitgebreid interview met hoofdonderzoeker professor Patrick Verschueren en patiëntexperte Nelly Creten.
Er is slechts een beperkte erfelijke voorbeschiktheid. Zo komt RA soms voor bij meerdere leden uit een familie.
RA kan op elke leeftijd beginnen maar meestal tussen de leeftijd van 35-55 jaar.
Vrouwen krijgen 2 à 3 maal vaker de ziekte dan mannen.
Tips voor het dagelijkse leven
Bewegen
Versterking van de spieren is zeer belangrijk.
Het is dan ook erg belangrijk dat je, ondanks de RA, blijft bewegen. Blijf wel binnen jouw grenzen. jouw arts of kinesist kan je helpen een sport te kiezen die bij jou past.
Voeding
Er is nog weinig bekend over het effect van voeding op reumatische klachten. Bepaalde voedingswaren lijken sommige mensen met reumatische aandoeningen te helpen. Andere lijken de klachten juist te verergeren. Maar wetenschappelijk bewezen is dit allemaal (nog) niet. Gezond en evenwichtig eten is in ieder geval belangrijk
Hulpmiddelen
Het kan zijn dat je moeite krijgt met de dingen die je in jouw dagelijks leven doet. Hulpmiddelen en andere aanpassingen kunnen je het leven gemakkelijker maken.
Hulpmiddelen helpen jou om zelfstandig te blijven functioneren. Bovendien spaar je jouw gewrichten, wanneer je hulpmiddelen gebruikt. Zo kan je voorkomen dat jouw klachten erger worden.
⇒ Lees hier de uitgebreide infobrochure over RA.
⇒ Voor meer informatie en contact met lotgenoten, kan je terecht bij de Liga voor Reumatoïde Artritis (RA Liga.)
⇒ Patient Partners, opgeleide patiënten met reumatoïde artritis en spondyloartritis vertellen in dit boekje over hun leven met RA en SPA.
Bekijk de video over RA van Professor Verschueren.
Bekijk de presentatie over RA van Prof Verschueren n.a.v. het virtuele symposium 2021
Pas een diagnose? Blijf niet bij de pakken zitten. Bekijk deze korte 'handleiding bij reumatische aandoeningen'.
⇒ Vragen rond werken met reuma? Lees onze pagina Werken en Reuma en/of contacteer onze ReumaCoach
⇒ Lees meer over mogelijke behandelingen op deze pagina.
Klik hier om terug te gaan naar 'Vormen van reuma'.
