09/02/2022
Samen naar morgen, met het ‘patient empowerment’ - Symposium
In oktober 2021 organiseerde Patient Empowerment een digitaal zorgsymposium. Geertrui Cazaux (VVSA en patiëntexpert) volgde het evenement en bracht verslag uit in RechtOp, het tijdschrift van de Vlaamse Vereniging voor SpondyloArtritis (VVSA). We delen dit graag met jullie.
Digitaal symposium
Op 26 oktober 2021 volgde ik het digitaal zorgsymposium ‘Samen naar Morgen’, georganiseerd door Patient Empowerment vzw en THE Institute.
De vzw Patient Empowerment is een nieuwe vzw die de situatie van élke patiënt met een ernstig medisch probleem wil verbeteren. Een soort patiëntenvereniging, maar niet klassiek rond een bepaalde pathologie opgebouwd, en niet enkel gericht op patiënten. De finaliteit ligt bij de fysieke en mentale gezondheid van de patiënt en de gezondheidszorg aan de patiënt. Alle actoren in het proces zijn dus betrokken – of zouden dat moeten zijn. Het basisprincipe van patient empowerment is dat de relatie tussen patiënt en zorgverlener een gelijkwaardige relatie hoort te zijn.
Het symposium was dan ook bedoeld voor al die actoren in het proces: zorgvragers, zorgverstrekkers, zorgorganisaties en actoren uit het zorgsysteem. ReumaNet vzw zorgde voor mijn inschrijving.
Het symposium ging zoals gezegd digitaal door, en ik kon het dus van thuis volgen. Als er één positief aspect is aan de hele coronapandemie is dat heel wat symposia, lezingen en congressen nu ook digitaal te volgen zijn, en als gevolg daarvan ook toegankelijker zijn voor chronisch zieken of mensen met een beperking. Had dit symposium plaats gevonden in Brussel, Antwerpen of Gent, dan zou ik zeer sterk getwijfeld hebben of ik wel zou deelnemen. De verre verplaatsing en een hele namiddag geconcentreerd diverse lezingen volgen (wat nu digitaal zelfs al moeilijk ging) op een wellicht ongemakkelijke stoel had betekend dat ik heel diep in mijn reserves had moeten gaan om dan diverse dagen erna te recupereren. En dan zou ik ook nog een goede dag moeten gehad hebben om er überhaupt te geraken. Ik hoop dat veel organisatoren (binnen en buiten de zorg) hier rekening mee gaan blijven houden, en de mogelijkheid blijven voorzien, voor sprekers en participanten, om digitaal deel te nemen aan dergelijke evenementen.
Enquête
Voorafgaand aan het symposium was een enquête rondgestuurd over het thema patient empowerment. De resultaten daarvan werden als inleiding door voorzitter Edgar Eeckman gepresenteerd. Hoewel het aantal mensen dat de enquête heeft ingevuld eerder beperkt is en het geen wetenschappelijke studie betreft, brengt de poll toch enkele duidelijke resultaten naar voren. Een kleine greep uit de resultaten:
Op de vraag ‘vind je dat zorgverstrekkers voldoende respect hebben voor jou?’ antwoorden 15 procent van de zorgvragers ‘neen’, en omgekeerd antwoorden 21 procent van de zorgverstrekkers ‘neen’.
Op de vraag of je als zorgvrager het gevoel hebt dat zorgorganisaties het beste met jou voorhebben, antwoorden 57 procent wel ‘ja’, maar toch ook 22 procent ‘neen’.
62 procent van de zorgvragers vindt dat de overheid/politieke beleidsmakers niet met kennis van zaken beslissen over wat er in de zorg moet gebeuren, en dat cijfer loopt op tot 70 procent bij de zorgverstrekkers. Er leeft algemeen het gevoel dat overheden en politici met onvoldoende kennis van zaken de gezondheidszorg organiseren. Zorgverstrekkers en zorg- organisaties vragen om meer vrijheid. Er is zeker werk aan de winkel wat betreft wederzijds respect en wederzijdse waardering. Vertrouwen is een sleutelelement in de zorg, maar dat ontbreekt soms. Er is besef dat meer rekening moet gehouden worden met de mens achter de zorgvrager en hoe die de zorg beleeft (patient experience). Zowel zorgvragers, zorgverstrekkers als stafleden en beslissingsnemers vragen om meer betrokken te worden bij hoe de zorg wordt aangeboden en hoe het zorgbeleid wordt georganiseerd (participatie).
Patient Empowerment
Tijdens een dozijn korte sessies werd vanuit verschillende invalshoeken dieper ingegaan op deze thema’s. Hoe kunnen we tot meer wederzijds respect komen in de relatie zorgvrager-zorgverstrekker? Hoe kunnen we de betrokkenheid van alle belanghebbenden aanwakkeren en vergroten? Zo was er bijvoorbeeld een sessie over de rol van de huisarts als centrale en coördinerende persoon in het zorgsysteem. In een andere bijdrage werd het gezondheidsbeleid onder de loep genomen, met een terugblik op de verwezenlijkingen van vorige en huidige Ministers van Volksgezondheid en hoe en wat de toekomstige Minister het zou moeten/kunnen aanpakken. Ook werden de resultaten van de pilootversie van de Patient Empowerment Monitor in acht ziekenhuizen voorgesteld. Het bleef niet bij abstract theoretiseren, maar er werden ook concrete punten aangebracht. Hoe pak je het bijvoorbeeld aan als je in het medisch verslag van jouw dokter iets leest wat volgens jou helemaal niet met de waarheid strookt? Heb je het recht om te vragen dat dat wordt geschrapt of anders geformuleerd?
Muziek en reclame
In de pauzes weerklonk live muziek van een klassiek ensemble en op diverse momenten kwamen ook de sponsors uitgebreid in beeld met reclamespots, wat er soms toch wel wat de flow uithaalde. Cartoonist Arnolf, die ook de cartoons voor de campagne ‘elke stap zet je samen’ verzorgde, bracht nu en dan een gepaste cartoon in beeld. Die campagne, waaraan 50 Vlaamse zorgorganisaties meedoen, werd de dag na het symposium gelanceerd, en loopt tot het einde van 2021.
In een notendop nog eens: patient empowerment draait om gedeelde controle en gedeelde verantwoordelijkheden. De arts heeft plichten, maar ook rechten, de patiënt heeft rechten, maar ook plichten. Het sleutelwoord is ‘samen’ en dat is dan ook het kernwoord van de campagne.
Over één van de voordelen van digitale symposia had ik het hierboven al. Nadeel is dan weer dat de mogelijkheid tot netwerken en nieuwe mensen ontmoeten sterk beperkt is. Daar kan via chatsessies of break-up rooms een mouw aan gepast worden, en dat miste ik op dit symposium wel een beetje. Via mail of het formulier op de site konden wel vragen ingediend worden die dan bij de discussie- momenten aan bod konden komen, maar verder bleef de interpersoonlijke interactie wel beperkt. Ik had ook wel graag meer input gehoord van de zorgvragers zelf. Hoewel er wel enkelen aan het woord kwamen op het symposium, waren de meeste sprekers toch onderzoekers of vertegenwoordigers uit de zorg.
Niettemin, een boeiende namiddag, en hopelijk inspiratie voor zorgvragers, zorgverstrekkers, zorgorganisaties en het zorgsysteem om wederzijds respect verder op te bouwen en er sámen voor te gaan.
Geertrui Cazaux
Meer info:
- Symposium Samen naar Morgen
- THE Institute
- Patient Empowerment vzw
- Vlaamse Vereniging voor SpondyloArtritis
