28/10/2022
De Belgian Epidemiological Psoriatic Arthritis Study (BEPAS) bracht de ernst, de levenskwaliteit en de impact van de ziekte psoriasis artritis in kaart. 17 Belgische centra namen hieraan deel. De studie bevestigt de grote variatie in ziekteduur, aanvangsleeftijd, symptomen en impact op de levenskwaliteit bij mensen met deze aandoening.
Op zaterdag 29 oktober is het Wereld Psoriasis Dag. Beluister de podcast over Psoriasis en Psoriasis artritis hier vanaf 29 oktober.
De webinar gemist? Die kan je hier herbekijken.
Psoriasisartritis (PsA) wordt gekenmerkt door zijn uiteenlopende klachten: gewrichtsontsteking ter hoogte van de ledematen, dactylitis (vingers en tenen die opzwellen en er uitzien als worstjes), ontsteking ter hoogte van de peesaanhechtingen (enthesitis) en wervelzuil aantasting. Daarnaast vertonen mensen met deze ziekte ook huid- en nagelziekten, inflammatoire darmziekten en uveïtis (ontsteking van de voorste en achterste oogkamer). Heel wat mensen met PsA lijden aan hart- en vaatziekten, maar ook diabetes en verhoogde cholesterol, en zelfs psychiatrische aandoeningen met voornamelijk depressies en angststoornissen. Een actieve ziekte leidt tot gewrichtsmisvorming, invaliditeit en sociale uitsluiting bij een aanzienlijk aantal patiënten.
Onderschatting
De impact van PsA is vergelijkbaar met deze van reumatoïde artritis (RA). Het ontbreken van bevolkingsonderzoeksstudies, de late erkenning van PsA als een afzonderlijke ziekte- vroeger werd PsA beschouwd als een variante van RA- en de onderschatting van de ernst ervan hebben geleid tot een onvolledige begrijpen van de ziekte PsA en de impact ervan op de levenskwaliteit. Een diagnose van PsA brengt vaak nog andere aandoeningen mee (comorbiditeiten), leidt tot functieverlies, sociale uitsluiting en een verhoogde kans op overlijden. De komst van een nieuwe groep medicijnen, namelijk de ’biologicals’, hadden tot voor kort een nooit gezien effect op de aanpak van de ziekte en hebben de vooruitzichten voor PsA-patiënten gelukkig drastisch verbeterd.
De Belgian Epidemiological Psoriatic Arthritis Study (BEPAS) bracht de ernst, de levenskwaliteit en de impact van de ziekte in kaart. 17 centra uit de beide landsdelen in België namen hieraan deel. De studie bevestigt de grote variatie in ziekteduur, aanvangsleeftijd, klinische betrokkenheid en impact op de levenskwaliteit. Bij de eerste bevraging had 40% van de patiënten nog steeds pijnlijke en/of gezwollen gewrichten ondanks een actieve behandeling.
Uit de studie blijkt dat meer dan 70% van de ondervraagde patiënten klachten hebben ter hoogte van de wervelzuil. De onderzoekers weten echter nog niet of deze rugklachten deel uitmaken van de ziekte PsA zelf, omdat chronische rugpijn sowieso veel voorkomt in de algehele bevolking. Problemen met de rug bij PsA is voorlopig slecht gedocumenteerd en blijft een belangrijk discussiepunt. Ondertussen is er wel een wereldwijde studie aan de gang om hierin meer duidelijkheid te brengen (AXISstudie).
In de BEPAS studie zijn huid- en nagelaantasting iets minder uitgesproken, mogelijks door het veelvuldig gebruik van biologische medicatie.
Behandeling
Bij de meeste patiënten (90%) zijn ooit klassieke antireumatische geneesmiddelen, zogenaamde cDMARD’s, gestart en nog steeds gebruikt bij ongeveer 70%. Een kleine helft van de patiënten wordt ook nog actief behandeld met een biologisch geneesmiddel. Het hoge gebruik van zowel cDMARD’s als biologicals weerspiegelen de ernst van de ziekte. Ondanks actieve behandeling en opvolging heeft bijna de helft van de patiënten aanhoudende actieve gewrichtsontstekingen in de ledematen met pijnlijke en/of gezwollen gewrichten, dactylitis of enthesitis bij aanvang van de studie.
Naast eerder vermelde medicatie worden ook corticosteroïden (cortisone), NSAID's (ontstekingsremmers) en pijnstillers vaak gebruikt in de behandeling van PsA.
Levenskwaliteit
De meerderheid van de patiënten vindt hun actuele toestand aanvaardbaar (62%). Helaas ondervindt slechts een minderheid (43%) van de patiënten een minimale ziekteactiviteit en is slechts 1 op 10 in remissie (volledige ziektecontrole met afwezigheid van enige klachten). PsA heeft een duidelijke impact op het fysiek functioneren, de levenskwaliteit en de algemene gezondheid. Algemeen was de lichamelijke gezondheid goed tot aanvaardbaar, maar 25% van de ondervraagden ervaart nog belangrijke beperkingen en moeilijkheden bij dagdagelijkse handelingen. Alle domeinen binnen de levenskwaliteit zijn beïnvloed bij PsA en vertonen lagere scores dan bij de globale bevolking. Er lijkt een grotere impact op het fysieke functioneren dan op het mentale functioneren, ongeacht de duur van de ziekte.
De lage remissiegraad (ziekte onder controle) en de hoge frequentie van functieverlies is mogelijks te wijten aan een laattijdige diagnose: er zitten gemiddeld zeven maanden tussen de eerste symptomen en de diagnose. Uit vroeger onderzoek is reeds gebleken dat een vertraging van zes maanden tussen het begin van de symptomen en het eerste bezoek aan een reumatoloog reeds bijdraagt aan het ontstaan van gewrichtsschade en slechter fysieke functioneren op lange termijn.
Deze studie bevestigt ook een verhoogd voorkomen van obesitas, hypercholesterolemie, verhoogde bloeddruk en diabetes mellitus type II in PsA patiënten. Overgewicht kan de behandeling beïnvloeden en draagt ook bij tot een verhoogde kans op hart- en bloedvatziekten bij deze patiënten.
Impact bestuderen
Globaal kunnen we stellen dat ondanks de beschikbaarheid van vele behandelingsmogelijkheden nog steeds veel patiënten veel last van de ziekte ervaren met actieve gewrichtsontsteking, comorbiditeiten, een verminderde levenskwaliteit en aanzienlijke invaliditeit. Het BEPAS-cohort is een unieke kans om de huidige impact van de ziekte te bestuderen zodat op termijn betere behandelingsstrategieën ontwikkeld kunnen worden.
Vandaag zijn bijkomende studies in deze bevraging aan de gang. Onlangs hebben de onderzoekers de BEPAS groep vergeleken met een gelijkaardige groep PsA-patiënten uit de regio van Napels in Italië. Kortelings zullen de resultaten hiervan worden bekendgemaakt. Daarnaast zijn nog studies lopend omtrent de invloed van levenstijl op de ziekteactiviteit en levenskwaliteit bij deze patiëntengroep. Tenslotte wordt ook onderzocht welke factoren bijdragen tot de afwezigheid van volledige ziektecontrole (remissie) en of deze zouden kunnen aangepakt worden.
We kunnen besluiten dat de BEPAS studie een unieke gelegenheid is om PsA te bestuderen in Belgische patiënten. Bij deze willen we alle patiënten en centra danken voor deelname en medewerking aan dit unieke project.
Professor Dr Kurt de Vlam
Vanwege de BEPAS sturingsgroep
